والدین و محرومیت از ارث برای فرزندان
پدر و مادر ها فرشته های زندگی همه ی انسان ها هستند. وجود آن ها پر از برکت و نعمت است. درست است که میگن هرکسی که هنوز پدر و مادری دارد که زنده هستند باید قدرشان را بداند. زمانی که یکی از آن ها را از دست می دهیم تازه می فهمیم که چقدر بدون آن ها بی پشتوانه هستیم. اما زندگی همچنان ادامه دارد و باید باز هم برای آن تلاش کنیم. سعی کنید به هیچ عنوان بر سر ارث و میراث با خانواده خود بحث و حجدل نکنید. این مسئله را به دست قانون بسپارید. با این روش بدون دعوا و دردسر به حق و حقوق قانونی خود می رسید. این مقاله باور غلط مردم را درباره ارث و وصیت و محرومیت از ارث را تغییر می دهد. هدف این مقاله شناسایی شما با مسئله ارث و وصیت به طور خلاصه است.
عدم امکان محرومیت از ارث:
ارث بردن از دیگری یک حق قانونی است. نمی توان بدون دلیل قانونی این حق را از کسی سلب نمود. این باور که والدین می توانند فرزندان خود را از ارث محروم کنند باید در ذهن مردم تغییر نماید. درواقع گاهی رسانه ها در اثر عدم آگاهی این باور غلط را در ذهن مردم می کارند. پس هر کسی که طبق قانون مدنی مستحق دریافت ارث باشد را نمی توان محروم از آن نمود. به ماده 873 قانون مدنی دقت کنید. طبق ماده فوق الذکر اگر فردی طی وصیت نامه ورثه ای را از ارث محروم نماید آن وصیت نامه باطل است.
وارثین چه کسانی هستند؟
در قانون مدنی طبق ماده 862 ورثه به 3 طبقه تقسیم شده اند. طبقه اول شامل پدر و مادر متوفی و فرزندان و نوه های متوفی هستند.طبقه دوم شامل اجداد و جدات متوفی و خواهر وبرادر متوفی و بچه های خواهر و برادر متوفی هستند. طبقه سوم شامل عمه ها وعموهای متوفی و خاله ها و دای های متوفی و بچه های آن ها هستند. هرکسی که فوت می کند و در این طبقات دارای خویشاوند باشد تحت شرایطی از متوفی ارث می برد. همسر متوفی چه زن و چه مرد تحت شرایطی در کنار تمام طبقات از متوفی ارث می برد.
در قانون چه کسانی از متوفی ارث نمی برند؟
اصطلاح حقوقدان ها از موانع ارث حجب است. تحت شرایطی برخی از ورثه از متوفی ارث نخواهد برد. مواردی باعث منع ارث بری می شود:
وجود طبقه بالاتر: یعنی اگه مثلا پدر و مادر یا فرزندان متوفی زنده باشند دیگر خواهر وبرادر متوفی ارث نمی برند. مثال دیگر خواهر و برادر متوفی زنده باشند در این صورت دیگر نوبت به ارث بری طبقه سوم نمی رسد. درواقع با وجود زنده بودن خواهر و برادر (طبقه دوم) هیچ گاه طبقه سوم (خاله و عمه و…)ارث نمی برند.
قتل نامشروع و غیرقانونی مورث: مورث کسی است که وراث از او ارث می برند. قانون گذار برای جلوگیری از کشتن مورث توسط وراث این قانون را وضع نموده است. طبق ماده 880 قانون مدنیکسی که عمدا مورث خود را بکشد چه قتل را تنهایی مرتکب شود و چه با مشارکت دیگری از ارث بردن محروم می گردد. حتی اگر رضایت باقی وراث را برای جلوگیری از قصاص جلب کند باز هم ارث نخواهد برد. اگر باقی وراث بخواهند از به او مبلغی دهند به معنی ارث بردن نیست و به هدیه تعبیر می شود. اگر فردی به حکم قانون مورث خود را بکشد همچنان از او ارث خواهد برد.
اگر ورثه متوفی کافر باشد: ورثه در صورتی از مورث طبق قانون ارث می برد که مسلمان باشد. کفر از مواردی است که ورثه را از ارث محروم می کند. اگر متوفی کافر باشد و ورثه کافر یا مسلمان باشد از او ارث می برد.
لعان:لعان بدین معنی است که مردی ادعا کند که این بچه فرزند من نیست. در واقع نوعی تهمت به زوجه است. قانون گذار اجازه نداده فردی که زن خود را لعان می کند از آن زن و فرزند ارث ببرد. زن نیز از چنین مردی ارث نمی برد. در صورت لعان فرزند فقط از مادر و فامیل های مادری ارث می برد.
ولدالزنا: زنی و مردی بدون علقه زوجیت رابطه جنسی برقرار کنند و فرزندی به دنیا آورده اند. این طفل چون از طریق نامشروع به دنیا آمده از والدین ارث نمی برد. پدر ومادر هم از این فرزند نامشروع ارث نخواهند برد.
گواهی انحصار ورثه:
همیشه از وکلا پرسیده می شود که مثلا فلان فرد فوت کرده الان چطوری می توانیم ارث و تقسیم کنیم. باید بدانید که کوچک ترین قدمی هم که بخواهید بردارید باید اول گواهی انحصار ورثه داشته باشید. گواهی حصر وراثت بایداز شورای حل اختلافی که نزدیک محل زندگی متوفی است اخذ گردد. هرکدام از ورثه می توانند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی یا شورا دادخواست انحصار ورثه تنظیم نمایند. برای رسیدگی به این نوع دادخواست نیاز به استشهادیه ای است که از طریق دفتر اسناد رسمی تنظیم شده باشد. متن استشهادیه، شهادت 2 مرد به علاوه یک زن یا 3 مرد به وجود وراث متوفی است. بدین معنی که شهود شهادت می دهند که ورثه متوفی چند نفر هستند و هویت آن ها چیست.
مدارک لازم برای صدور گواهی انحصار وراثت:
شناسنامه و کارت ملی متوفی، شناسنامه و کارت ملی باقی وراث، گواهی فوت متوفی، اظهارنامه مالیاتی یا رسید گواهی مالیاتی و استشهادیه مدارک لازم برای دادخواست حصر ورثه هستند. اگر هرکدام از مدارک را ندارید با استعلام شورا از اداره ثبت می توان به مدارک دسترسی پیدا نمود.
عدم ذکر نام همه وراث در اخذ گواهی انحصار ورثه:
نکته مهم در گواهی انحصار ورثه این است که حتما باید در این گواهی نام تمامی وراث ذکر گردد. اگر از روی عمد نام یکی از وراث حذف گردد جرم است. این جرم در قانون جرم انگاری شده و برای آن مجازات تعیین شده است. این جرم تحت عنوان کلاهبرداری قابل پیگیری است. درواقع عدم ذکر نام یکی از ورثه و صدور انحصار ورثه بدون ذکر نام آن فرد در حکم کلاهبرداری است. البته باید این قصد اثبات گردد که متهم به دنبال ضایع نمودن حق قانونی آن ورثه است.
تحریر ترکه:
بعد از آن که مشخص گردید ورثه متوفی چه کسانی هستند نوبت تحریر ترکه است. لازم است ابتدا در خصوص ترکه توضیح دهیم. ترکه هر نوع مالی است که از متوفی به جا مانده است. یعنی در زمان فوت، متوفی دارای هر اموالی بوده آن اموال ترکه نام دارد. تحریر به معنی نوشتن و به تحریر درآوردن اموال متوفی است. تحریر ترکه از طریق شورا حل اختلاف انجام می گردد. شورا یک نفر دادورز برای نوشتن اموال متوفی تعیین می کند. ای دادورز با حضور در محل نگه داری اموال لیست آن ها را یادداشت می کند. این یادداشت گزارش دادورز محسوب شده و داترای اعتبار قضایی است. یاد آور می گردیم که برای رسیدن به ترکه متوفی باید تکام مراحل فوق انجام گردد.
تقسیم ترکه:
این مرحله مرحله ای است که وراث به سهم قانونی خود می رسند. در واقع مرحله آخر محسوب می گردد. هر ورثه ای می تواند این مراحل را طی کند. پس اگر در بین ورثه افرادی هستند که یا قادر به پیگیری نیستند یا همکاری نمی کنند نگران نباشید. تفاوت این مرحله با مراحل پیشین این است که موضوع در دادگاه رسیدگی می شود نه شورای حل اختلاف. در واقع اگر متوفی مالی داشته باشد وضع متفاوت است. ابتدا باید به اداره ثبت نزدیک آخرین محل سکونت متوفی درخواست افراز مال ارسال شود. در صورتی که مال قابلیت افراز داشت طبق سهم هر ورثه جدا می شود. اگر مال قابلیت افراز نداشت یا در بین ورثه صغیر یا محجوری بود باید از ابتدا پرونده به دادگا ارسال شود. در دادگه با توجه به سهم هر ورثه، ترکه، تقسیم می گردد.
مدارک مورد نیاز برای تقسیم ارث و میراث:
گواهی انحصار وراثت و تحریر ترکه لازم برای ثبت دادخواست تقسیم ترکه هستند. اگر وراث اقدام به تحریر ترکه ننموده باشند برگه صورت اموال را ضمیمه کنند.
سهم هر ورثه از ارث و میراث چقدر است؟
در بین عموم مردم جا افتاده است که پسر دوبرابر دختر ا ترکه سهم می برد. این یک تصور صحیح است. در قانون سهم پسر 2 برابر دختر است. اگر مردی فوت کند و بچه داشته باشد سهم زن یک هشتم است. در صورت فقدان فرزند برای متوفی، سهم زن یک چهارم است. اگر زنی فوت کند و فرزند داشته باشد سهم مرد یک چهارم است. در صورت فقدان فرزند سهم مرد یک دوم ترکه است. در قانون مدنی مواد899 تا 903 صراحتا میزان سهم وراث را بیان نموده است. البته تقسیم بندی ارث کاری قانونی و تخصصی است. توصیه می شود که به وکلای مجرب و متخصص در این زمینه مراجعه شود.
اگر متوفی ورثه ای جز همسر نداشته باشد تقسیم ارث و میراث چگونه است؟
ماده866 قانون مدنی در خصوص ترکه بی وارث تعیین تکلیف نموده است. اگر متوفی هیچ ورثه ای نداشته باشد تمام ترکه متعلق به دولت است. قانونگذار در خصوص مواردی که صرفا یک نفر ورثه وجود دارد نیز تعیین تکلیف نموده است. بسته به این که نسبت ورثه با متوفی چه بوده است وضع متفاوت است. اگر متوفی مجرد بوده و فقط یک ورثه داشته باشد تمام اموال به او می رسد. اگر متوفی زن باشد و متاهل بوده تمام ترکه زن به مرد (همسر) می رسد. اگر متوفی مرد و متاهل باشد زن (همسر) فقط به اندازه سهم قانونی خود از ترکه ارث می برد. مابقی ترکه برای دادستان وخزانه دولت است. درواقع به بیت المال منتقل می گردد.
ارث و وصیت دو مقوله متفاوت هستند:
همانطور که از تیتر مشخص است ارث و میراث و وصیت باهم متفاوت هستند. درست است که هر دو در خصوص ماترک متوفی هستند اما ماهیت آنها متفاوت است. آن چه که متوفی قبل از فوت برای زمان بعد از فوت در خصوص اموالش می خواهد وصیت اوست. متوفی می تواند وصیت خود را صرفا دستی بنویسد اما حتما باید امضا داشته باشد. توصیه می شود که وصیت را در دفتر اسناد رسمی ثبت نمایید. با این روش از اختلاف های وراث نیز جلوگیری می شود. وصیت تعیین تکلیف خود متوفی درباره اموالش است اما میزان و شرایط ارث را قانونگذار تعیین نموده است.
شرط مهم در وصیت برای ارث و میراث:
متوفی صرفا می تواند یک سوم از ترکه خود را وصیت کند. اگر متوفی بیش از یک سوم ارث و میراث برای ورثه یا وراثی وصیت کند تحت شرایطی وصیت صحیح است. این شرط رضایت باقی وراث به بیش از یک سوم است. درواقع در صورتی بیش از یک سوم اموال متعلق به موصی له می شود که وراث دیگر راضی باشند. فرض کنید آقای الف فوت کرده است و اموال او در زمان فوت یک آپارتمان و یک ماشین است. او سه دختر و یک پسر دارد. الف وصیت نموده که آپارتمان صرفا برای یکی از دخترانش به نام ب باشد. این وصیت زیاد از یک سوم است. در صورتی قابلیت اعمال دارد که باقی وراث راضی باشند. به اصطلاح وراث باید زیاده را تنفیذ کنند. اگر راضی نشدند وصیت تا یک سوم صحیح است. یعنی ب علاوه بر ارث خود یک سوم از آپارتمان به عنوان وصیت می برد.
اگر فرد قبل از فوت ارث و میراث را به نام یکی از ورثه کند تکلیف چیست؟
حقیقت این است که فرد قبل از فوتش اختیار اموالش را دارد. او می تواند قبل از این که فوت کند هر تصمیمی که صلاح می داند برای اموالش بگیرد. حتی می تواند تصمیم بگیرد که کل اموالش را وقف کند یا به رایگان ببخشد. نکته مهم این است که این اختیار برای قبل از فوت است. مثالی که در پاراگراف فوق بیان کردیم را فرض کنید. اگر الف قبل از فوت آپارتمان خود را به نام دخترش (در مثال ب) می زد بعد از فوت او دیگر هیچ کدام از ورثه نمی توانستند در این خصوص مخالفتی کنند. جرا که قبل از فوت متوفی اختیار اموال خود را دارد. فرض کنید الف قبل از فوت تصمیم داشته که آپارتمانش را وقف کند. اما او این اقدام را هنوز عملی ننموده و فوت می کند. بعد از فوت فقط تا یک سوم وصیت او صحیح و برای بیش از یک سوم وراث باید رضایت دهند.
ازدواج در حال فوت نمودن جهت بردن ارث و میراث:
اگر مردی در حال فوت نمودن ازدواج کند تکلیف چیست؟ خب زنانی هستند که مردان مسن را فریب داده و با آن ها ازدواج می کنند. هدف آن ها رسیدن به ارث و میراث پیرمرد بعد از فوت او است. پیرمردی را تصور کنید که در وضعیتی ازدواج کند که بیمار بوده و مدت کوتاهی مشخص است که می میرد. ازدواج پیرمرد در این وضعی موجب ارث بری زن نمی شود.
گردآورنده: شکیبا کاظمی اسفه
اگر در دریافت ارثیه خود یا محروم کردن اشخاصی از دسترسی به ماترک خود مشکلی دارید، شما می توانید با دانلود و نصب اپلیکیشن عدلینو از مشاوره حقوقی هم بصورت مشاوره حضوری و هم مشاوره آنلاین، با بزرگترین جامعه ی وکلا در کشور بهره مند شوید؛
با یک مشاوره آنلاین ساده می توانید از حق و حقوق خودتون بهتر و بیشتر آگاه بشید و در راه احقاق حقوق خودتون گام بردارید …
عدلینو برترین پلتفرم مشاوره حقوقی کشور
مطالب مشابه
- دیدگاهتان فقط و فقط در رابطه با همین مطلب باشد.
- لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما بررسی نخواهد شد.
- هدفتان از ارسال دیدگاه تبلیغ یا بک لینک نباشد. در غیر اینصورت دیدگاه حذف می شود.
- به دیگر توهین و اهانت نکنید.
