توهین به هر رفتاری اعم از گفتاری و شفاهی یا رفتاری و عملی گفته می شود که بر اساس ملاک ها و معیارهای عرفی، وهن آلود و موجب هتک حیثیت و حرمت افراد شود. با اینکه جرم توهین به افراد عادی به عنوان اصلی ترین مصداق این جرم در ماده 608 قانون مجازات اسلامی شناسایی شده است، ولی ما با اقسام خاص دیگری از جرم توهین نیز در مقررات کیفری کشورمان روبرو هستیم. یکی از انواع خاص توهین در مقررات کیفری کشور ما سب النبی یا دشنام دادن به پیامبر است.
الف: توهین به مقدسات و انبیای عظام، امامان معصوم و حضرت صدیقه زهرا (س) یا تمسخر ایشان، یکی از انواع خاص توهین به اعتبار کسی که است موردتوهین قرار گرفته است. این جرم، در ماده ۵۱۳ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی)(هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین(ع) یا حضرت صدیقه طاهره(س) اهانت نماید اگر مشمول حکم ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.) ساب النبی که در ماده مورد اشاره قرار گرفته، کسی است که به پیامبر اسلام و انبیای عظام الهی دشنام می دهد یا آن ها را قذف می کند. قذف نیز به معنای متهم کردن فردی به ارتکاب زنا و لواط است.
ماده262 قانون مجازات اسلامی مقرر کرده است: «هر کس پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم و یا هریک از انبیاء عظام الهی را دشنام دهد یا قذف کند، ساب‌النبی است و به اعدام محکوم می‌شود. در تبصره این ماده نیز می خوانیم: «قذف هر یک از ائمه معصومین علیهم‌السلام و یا حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها یا دشنام به ایشان در حکم سب نبی است.» مجازات ساب النبی نیز اعدام است.
نکته دیگر اینکه دشنام و قذف با مطلق رفتار اعم از لفظ یا کتابت، محقق می‌شود و منحصر به الفاظ نمی‌باشد بنابراین، همان‌گونه که ممکن است دشنام یا قذف موضوع این ماده به بیان الفاظ محقق گردد، امکان تحقق با نوشتن (اعم از الکترونیکی و غیر‌الکترونیکی) نیز وجود دارد.
از سوی دیگر، در خصوص حدود و ثغور مقصود مقنن از انبیاء عظام‌الهی اختلاف نظر وجود دارد. برخی از حقوق‌دانان اعتقاد دارند که انبیاء عظام الهی صرفأ شامل یکصد نفر پیامبری می‌شود که به آنها در قرآن‌کریم اشاره رفته است. برخی دیگر می گویند با عنایت به تفسیر ادبی، مقصود از این تعبیر قانون‌گذار، تمامی انبیاء الهی است(اعم از آنان که صاحب شریعت و کتاب بوده اند و همچنین اعم از آنهایی که نام ایشان در قرآن مجید آمده است یانه) و استفاده از واژه «عظام» در واقع به جهت تکریم و تعظیم جایگاه والای ایشان است. دسته سوم می گویند انبیای عظام، آن دسته از انبیا هستند که صاحب کتاب و شریعت هستند که بر اساس آیات قرآن عبارتند از: حضرت نوح(ع)، حضرت ابراهیم(ع)، حضرت عیسی(ع)، حضرت موسی(ع) و پیامبر اسلام(ص).
ب: توهین به بنیانگذار انقلاب و مقام معظم رهبری (ماده ۵۱۴ قانون بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی). این ماده مقرر کرده است: «هرکس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان ا…..علیه و مقام معظم به نحوی از انحا اهانت نماید به حبس شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.» استفاده از واژه به نحوی از انحاء دلالت بر این نکته دارد که مصادیق اهانت به امام خمینی و مقام معظم رهبری، متعدد و غیرمنحصر هستند. به نحوی از انحا یعنی توهین، مستقیم باشد یا غیر مستقیم، حضوری باشد یا غیابی شفاهی باشد یا کتبی، و یا به صورت فکاهی یا تصویر کاریکاتوری یا حتی با اشاره. به هر حال هرنوع رفتاری که حاکی از اهانت و توهین تلقی شود و نسبت به این مقام ها باشد و نیز فرقی نمی کند که اهانت به تناسب انگیزه شخصی باشد و یا با توجه به سمت و یا به مناسبت و یا سبب وظیفه ایشان باشد. از سوی دیگر، با توجه به واژه هر کس، مرتکب این جرم می تواند هر کسی اعم از ایرانی یا خارجی یا مسلمان یا غیر مسلمان باشد. چنانچه فردی هم به مقام معظم رهبری و هم به امام خمینی ( بنیانگذار جمهوری اسلامی ) توهین کند٬ مرتکب دو جرم شده است و لذا مجازات هر دو جرم بر او بار خواهد شد.
ج: توهین به رییس کشور خارجی در خاک ایران (ماده ۵۱۷ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی) در این ماده مقرر شده است: «هر کس علناً نسبت به رئیس کشور خارجی یا نماینده سیاسی آن که در قلمرو خاک ایران وارد شده است توهین نماید، به یک تا سه ماه حبس محکوم می‌شود مشروط به اینکه در آن کشور نیز در مورد مذکور نسبت به ایران معامله متقابل بشود. تبصره- اعمال مواد این فصل، منوط به تقاضای دولت مربوطه یا نماینده سیاسی آن دولت یا مطالبه مجنی‌علیه یا ولی او است و در صورت استرداد تقاضا تعقیب جزائی نیز موقوف خواهد شد.»
د: توهین به وسیله نظم، نثر و هجو، اعم از کتبی یا شفاهی (ماده ۷۰۰ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی) در این ماده مقرر شده است: «هر کس با نظم یا نثر یا به صورت کتبی یا شفاهی کسی را هجو کند و یا هجویه را منتشر نماید به حبس از یک تا شش ماه محکوم می‌شود.» نظم یعنی شعر و نثر یعنی نوشته غیرمنظوم یا غیر شعر. هجو یعنی مسخره کردن و هجویه، متنی است منظوم یا منثور حاوی مطالب تمسخرآمیز.
بنابراین:
- علاوه بر توهین که مصداق کلی آن نسبت به افراد عادی است و در ماده 608 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده، با برخی مصادیق و اقسام خاص توهین نیز روبرو هستیم ازجمله سب النبی، توهین به امام خمینی و مقام معظم رهبری، توهین به رئیس کشور خارجی در خاک ایران و توهین به وسیله نظم و نثر و هجو.
- برای سب النبی یعنی دشنام دهنده یا قذف کننده پیامبر اسلام(ص)، مجازات اعدام در نظر گرفته شده که مجازاتی کاملاً شرعی است.
- قاضی در تشخیص مصادیق توهین، ابتدا باید مصداق عام آن مذکور در ماده 608 قانون مجازات اسلامی را بررسی کند. در عین حال، حتماٌ باید به مصادیق خاص توهین نیز توجه داشته باشد. در توهین های خاص، اعتبار و جایگاه فرد توهین شده(مثل مورد سب النبی یا توهین به امام خمینی و مقام معظم رهبری یا رئیس کشور خارجی) و یا وسیله و شکل توهین(مثل نظم و نثر و هجویه) مهم و مبنای تصمیم گیری است.
مطالب مشابه
- دیدگاهتان فقط و فقط در رابطه با همین مطلب باشد.
- لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما بررسی نخواهد شد.
- هدفتان از ارسال دیدگاه تبلیغ یا بک لینک نباشد. در غیر اینصورت دیدگاه حذف می شود.
- به دیگر توهین و اهانت نکنید.
