قوانین مربوط به راهنمایی و رانندگی یکی از فراگیرترین قوانین در دنیای پیشرفته امروزی است و افراد جامعه برای رانندگی با وسایل نقلیه ملزم به رعایت این قوانین و مقررات می باشند . رانندگی افراد ، پیش از سن 18 سالگی و رانندگی بدون گواهینامه اقدامی غیر قانونی است و اهمیت این موضوع به اندازه ای است که قانونگذار برای آن مجازات تعیین کرده است .
جرم رانندگی بدون گواهینامه در 3 حالت اتفاق می افتد :
در صورتی که راننده اصلا گواهینامه نداشته باشد و بدون گواهینامه رانندگی کند .
در صورتی که راننده وسایل نقلیه موتوری خاص بدون داشتن گواهینامه خاص آن وسیله ، اقدام به استفاده از آن نماید.
در صورتی که اشخاصی که ممنوع از رانندگی هستند ( مثلا کسانی که به حکم دادگاه از رانندگی با وسایل نقلیه ممنوع شده اند ) اقدام به رانندگی نمایند .
مجازات جرم رانندگی بدون گواهینامه :
برای مجازات رانندگی بدون گواهینامه ، دو نوع مجازات در دو قانون در نظر گرفته شده است :
1- ماده 723 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) :
هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید وهمچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبستعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.
(مجازات حبس در این قانون بر اساس بند 1 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت به جزای نقدی تبدیل می شود .)
2- ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی :
در مواردی که قرائن و شواهد حاکی از حالت مستی یا استفاده راننده از مواد مخدر و روانگردان باشد مأموران موضوع ماده(2) این قانون با استفاده از تجهیزات لازم نسبت به تشخیص این حالت اقدام می نمایند و در صورت اثبات حالت مستی و بیارادگی حاصل از مصرف مسکرات و مواد مخدر و روانگردان از رانندگی فرد موردنظر جلوگیری و ضمن صدور قبض جریمه به مبلغ دومیلیون(2.000.000)ریال و ضبط گواهینامه به مدت ششماه توسط نیروی انتظامی جهت اقدام قانونی به مرجع صالح قضائی معرفی میشود.
در صورتیکه راننده بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی نماید وسیله نقلیه متوقف و راننده به مرجع قضائی معرفی میگردد.
هرگاه راننده به صورت همزمان مرتکب دو تخلف از تخلفات موضوع بندهای (1)، (2)، (3)، (4)، (5) و (10) جدول ماده (7) این قانون گردد، وسیله نقلیه برای مدت حداکثر هفتاد و دو ساعت توقیف میشود.
چند نکته مهم :
اگر کسی پس از پایان اعتبار گواهی نامه اش همچنان بدون تمدید اعتبار آن رانندگی نماید ، متخلف محسوب و جریمه خواهد شد ولی مرتکب جرم رانندگی بدون گواهینامه نشده است .
در تصادفات رانندگی ، راننده به صرف نداشتن گواهینامه رانندگی مقصر محسوب نمی شود و حتما باید تقصیر او در ایجاد تصادف اثبات شود . و گرنه در صورت اثبات عدم تقصیر او در ایجاد تصادف ، صرفا جریمه خواهد شد .
در صورتی که راننده بدون گواهینامه ، در تصادف رانندگی مقصر شناخته شود ، در صورت بودن بیمه نامه معتبر برای خودرو ، بیمه گر در هر صورت مکلف به پرداخت خسارت می باشد .
مجازات قتل در رانندگی بدن گواهینامه :
بر اساس مواد 714 و 718 قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) در صورت وقوع قتل در رانندگی بدون گواهینامه ، قتل مورد نظر از نوع غیر عمدی محسوب و مرتکب (راننده بدون گواهینامه) به پرداخت دیه قتل غیر عمد و حبس بیش از دو سال محکوم خواهد شد. همچنین دادگاه میتواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدیوسایل موتوری محروم نماید.