( زوجیت )
حقوق و مسئولیت زنان در خانواده
با وقوع عقد نکاح مستقیم یا غیرمستقیم تکالیفی بر عهده زن و مرد قرار می‌گیرد و این تکالیف ممکن است قانونی، اجتماعی، اخلاقی یا عرفی باشد که برای نمونه می‌توان به تکلیف مرد به دادن نفقه، تمکین زن، وفاداری، کوشش برای استحکام خانواده، تربیت فرزندان صالح، مدیریت خانواده در منزل و بیرون از آن اشاره کرد. اما ازدواج صرفاً برای زن و شوهر تکلیف ایجاد نمی‌کند بلکه حقوقی را به آنها اعطاء می‌کند که طرف مقابل در مقام تکلیف موظف به رعایت آن حقوق است. مثلاً، ریاست خانواده از خصایص مرد است که هر زنی باید در این امر همسر خود را یاری کند تا او بتواند به نحو احسن کانون خانواده را در راه درست هدایت کند. با برقراری رابطه زوجیت، زن مستحق نفقه می‌گردد و مرد موظف است هزینه‌های متعارف زن خود را تأمین کند. حال در این مبحث به چند مورد از حقوق زنان و مسئولیت‌های آنها اشاره می‌شود:
در عقد نکاح دائم به محض وقوع عقد ازدواج مرد مکلف است نفقه همسر خود را پرداخت نماید. به عبارت دیگر اصل بر این است که زن مستحق نفقه است مگر اینکه در دادگاه صالح ثابت شود که زن بدون مانع شرعی و قانونی وظایف ناشی از زوجیت را ادا نمی‌کند، به اصطلاح حقوقی تمکین نمی‌کند.
به طور کلی در چهار حالت زن مستحق نفقه است:
۱- گفته شد به محض وقوع عقد ازدواج زن مستحق مهریه است مگر اینکه تمکین نکند. بنابراین زن در زمان زوجیت در صورت تمکین (عام یا خاص) مستحق نفقه است.
۲- زنی که از شوهر خود در زمانی که باردار است طلاق گرفته بنابر مصلحت طفل تا زمان وضع حمل مستحق نفقه است.
۳- زنی که از شوهر خود طلاق گرفته است و طلاق رجعی است، در مدت عده مستحق نفقه است مگر اینکه طلاق در زمانی واقع شده که زن ناشزه بوده است یعنی زن در زمان طلاق از ادای وظایف زوجیت (تمکین) امتناع می‌کرده است.
۴- در عقد ازدواج موقت اصولاً زن مستحق نفقه نیست مگر اینکه به هنگام عقد ازدواج شرط کرده باشند که مرد نفقه همسر موقت را بپردازد.
گفته شد به محض عقد ازدواج زن مستحق نفقه است مگر اینکه تمکین نکند. اما در برخی موارد عدم تمکین زن مورد حمایت قانون‌گذار قرار گرفته است و زن علی‌رغم عدم تمکین مستحق نفقه است. بر فرض اگر شوهر پس از عقد ازدواج به بیماری مقاربتی مبتلا شود زن می‌تواند با او نزدیکی نکند که این امر امتناع از تمکین خاص است. با این حال علی‌رغم عدم تمکین خاص، زن مستحق نفقه است و یا در صورتی که زندگی در خانه مشترک برای زن موجبات خوف و ضرر جانی مالی یا شرافتی را فراهم کند زن می‌تواند در منزل دیگری ساکن شود. در این حالت مرد باید نفقه زنش را تأمین کند. چنانچه شوهر از پرداخت نفقه خودداری کند زن می‌تواند با ارائه دادخواستی به دادگاه خانواده به خواسته الزام زوج به پرداخت نفقه، شوهر خود را مکلف به پرداخت آن نماید. چنانچه مرد تا شش ماه نفقه او را نپردازد زن می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند.
در مورد الزام زوج به پرداخت نفقه چون اصل بر تمکین زن است با درخواست زن و در صورتی که دلایل مرد در دادگاه مبنی بر عدم تمکین موجه نباشد حکم به پرداخت نفقه صادر می‌شود. اما اگر مرد ثابت کند که زن بدون مانع شرعی تمکین نمی‌کند در این صورت ناشزه (نافرمان) محسوب شده و مستحق نفقه نخواهد بود. در این مورد نیز مرد می‌تواند در دفاع با تقدیم دادخواست به دادگاه صالحی که به دادخواست زن رسیدگی می‌کند الزام زوج به تمکین را از دادگاه بخواهد که به این نوع دعوا در قانون دادرسی دعوای متقابل می‌گویند.
دیگر حق مالی که ضمن ازدواج برای زن ایجاد می‌شود، مهریه است. این امتیاز شرعی ممکن است ضمن عقد یا پس از آن تعیین شود که در این صورت مهرالمسمی نام دارد و یا ممکن است به دلیل عدم تعیین و وقوع نزدیکی توسط قانون‌گذار تعیین شود که در این صورت مهرالمثل نامیده می‌شود.
اگر مهر عین معین باشد یعنی مالی باشد که معلوم و معین بوده و در عالم خارج مال مشخص شده باشد به محض عقد زن مالک کل مهر می‌شود. اما اگر مال کلی باشد یعنی مالی باشد با مقدار و اوصاف مشخص اما در عالم خارج مثل آن تعیین نشده باشد مانند سکه بهار آزادی یا پول، مرد در مقابل زن مدیون می‌شود و به محض مطالبه زن متعهد به تعیین و پرداخت آن می‌شود.
گفتیم ازدواج فقط برای زن ایجاد حق نمی‌کند در مقابل حقوقی که به دست آورده تکالیفی نیز دارد که از جمله آن عبارت‌اند از:
۱- ادای وظایف زوجیت (تمکین عام و خاص)
۲- وفاداری
۳- سکونت در منزلی که شوهر تهیه کرده، مگر اینکه حق تعیین منزل به زن تفویض شده باشد و یا اینکه به علت قانونی زن حق سکونت در منزل مستقل را داشته باشد.
۴- عدم اشتغال به شغلی که منافی مصالح خانواده و یا حیثیت مرد است.
۵- حسن معاشرت با شوهر البته این تکلیف متقابل است.
۶- همکاری و معاضدت در استحکام و دوام خانواده و تربیت فرزندان.
جملات کلیدی:
- با وقوع عقد نکاح مستقیم یا غیرمستقیم تکالیفی بر عهده زن و مرد قرار می‌گیرد و این تکالیف ممکن است.
- ازدواج صرفاً برای زن و شوهر تکلیف ایجاد نمی‌کند بلکه حقوقی را به آنها اعطاء می‌کند.
- مرد موظف است هزینه‌های متعارف زن خود را تأمین کند.
- در عقد نکاح دائم به محض وقوع عقد ازدواج مرد مکلف است نفقه همسر خود را پرداخت نماید.
- زن در زمان زوجیت در صورت تمکین (عام یا خاص) مستحق نفقه است.
- زنی که از شوهر خود طلاق گرفته است و طلاق رجعی است، در مدت عده مستحق نفقه است.
- در برخی موارد عدم تمکین زن مورد حمایت قانون‌گذار قرار گرفته است.
- زن بدون مانع شرعی تمکین کند در این صورت ناشزه (نافرمان) محسوب شده و مستحق نفقه نخواهد بود.
- به محض عقد زن مالک کل مهر می‌شود.
مطالب مشابه
- دیدگاهتان فقط و فقط در رابطه با همین مطلب باشد.
- لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما بررسی نخواهد شد.
- هدفتان از ارسال دیدگاه تبلیغ یا بک لینک نباشد. در غیر اینصورت دیدگاه حذف می شود.
- به دیگر توهین و اهانت نکنید.
