در ماده ۶۷۳ قانون تعزیرات آمده است: «هر کس از سفیدمهر یا سفیدامضایی که به او سپرده شده یا به هر طریق به دست آورده است، سوءاستفاده کند، به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.» از سوی دیگر، بر اساس ماده ۶۷۴ همین قانون، «هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشتههایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار بااجرت یا بیاجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود کند، به حبس از ۶ ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»
یک مثال ساده برای تشریح این جرم آن است که کسی کاغذ سفیدی را امضاء کرده و آن را به دیگری داده و از وی می خواهد که متن مشخصی را بر روی آن بنویسد ولی گیرنده سفید امضاء بر خلاف دستور صاحب امضاء، در ورقه مذکور متنی دال بر مدیون بودن صاحب امضاء به وی نوشته و بدین ترتیب موجب ورود خسارت به صاحب امضاء می گردد و با انجام این کار می تواند موجب تحقق جرم سفید امضاء گردد. امضاء یا مهر در ورقه باید قبل از درج مطالب یا تکمیل آنها در سند به منظور تصدیق و تایید بعدی آنها به عمل آمده باشد. بنابراین کسی که از ورقه سفید واجد امضاء یا مهر مثلا یک نام علمی سیاسی یا هنری که به عنوان خاطره و یادگاری به عمل آمده سوء استفاده نماید و مطالبی به زیان وی بالای آن بنویسد مرتکب خیانت در امانت از طریق سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء شده است.
باید اضافه کرد که سفیدمهر یا سفید امضا برگهای خالی از متن است که به امضا یا مهر یک نفر رسیده و معمولاً طبق توافقات طرفین باید متنی که از قبل تعیین شده در آن مندرج گردد. سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا معمولاً به این صورت ارتکاب مییابد که شخصی که کاغذ سفید امضا به او سپرده شده؛ متنی خلاف آنچه بین دو طرف توافق شده را در کاغذ پیاده کند و از آن سند علیه صاحب امضا استفاده کند. تفاوت این جرم با جرم جعل آن است که در جعل متنی وجود دارد و فرد جاعل متن را تغییر میدهد اما در سفید مهر یا سفید امضا، متنی در سند وجود ندارد و به فرد سپرده شده است که متن مورد توافق درج شود اما وی در امانت خیانت میکند و متن دیگری را مینویسد. پس در جرم سفید مهر و سفید امضا خیانت در امانت اهمیت دارد و در جرم جعل تغییر در متن و شکل سند. امکان دارد در توافق طرفین اجازه نوشتن متن در سفید امضا به فرد داده نشده باشد و مثلاً فردی که سفید امضا به او سپرده شده باید آن را به شخص دیگری انتقال دهد اما وی در امانت خیانت میکند و سفید امضا را به ثالث منتقل نمیکند و از آن علیه صاحب امضا استفاده میکند. در این صورت نیز جرم سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا محقق شده است.
نکته مهم دیگر در باب جرم سوء استفاده از سفیدمهر و سفیدامضا این است که صرف نوشتن یک متن در کاغذ سفید امضا یا سفید مهر سبب تحقق این جرم نمیشود و فرد مرتکب باید از آن سند علیه صاحب مهر یا امضا استفاده کند. برای مثال اگر خانمی برحسب اعتماد، یک برگه سفید امضا به همسر خود دهد و از وی بخواهد با این برگه برای وی معاملهای انجام دهد اما مرد بهجای انجام معامله در آن برگه برائت از مهریه را بنویسد و یا دریافت کامل مهریه توسط زوجه را درج کند؛ تا زمانی که از آن سند استفاده نکند و علیه همسر خود بهکار نبرد؛ این جرم محقق نشده است. سوءاستفاده یک عمل خارجی و فعل مثبت است و حتماً باید در واقعیت از سند استفاده شود تا این جرم محقق شود.
در نهایت باید به راه های اثبات این جرم اشاره شود که عبارتند از:
1- اقرار. با اقرار اگرچه یک مرتبه هم باشد این جرم ثابت می شود.
2- شهادت. با شهادت دو مرد عادل این جرم اثبات می شود.
3- علم قاضی.
بنابراین:
1- سفیدمهر یا سفید امضا برگهای خالی از متن است که به امضا یا مهر یک نفر رسیده و معمولاً طبق توافقات طرفین باید متنی که از قبل تعیین شده در آن مندرج گردد.
2- سوءاستفاده از سفید مهر و سفید امضا معمولاً به این صورت ارتکاب مییابد که شخصی که کاغذ سفید امضا به او سپرده شده؛ متنی خلاف آنچه بین دو طرف توافق شده را در کاغذ پیاده کند و از آن سند علیه صاحب امضا استفاده کند.
3- تفاوت این جرم با جرم جعل آن است که در جعل متنی وجود دارد و فرد جاعل متن را تغییر میدهد اما در سفید مهر یا سفید امضا، متنی در سند وجود ندارد و به فرد سپرده شده است که متن مورد توافق درج شود اما وی در امانت خیانت میکند و متن دیگری را مینویسد.
4- صرف نوشتن یک متن در کاغذ سفید امضا یا سفید مهر سبب تحقق این جرم نمیشود و فرد مرتکب باید از آن سند علیه صاحب مهر یا امضا استفاده کند.