وصول چک از طریق اجرای ثبت
چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که نزد بانک محال‌علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌نماید. صادرکننده چک باید در تاریخ مندرج در آن معادل مبلغ مذکور درچک در بانک محال‌علیه وجه نقد داشته باشد و نباید تمام یا قسمتی از وجهی را که به اعتبار آن چک صادر کرده است از بانک خارج کرده یا دستور عدم پرداخت بدهد و نیز نباید چک را به صورتی تنظیم نماید که بانک به دلیلی از قبیل عدم مطابقت امضاء یا قلم خوردگی در متن چک یا اختلاف در مندرجات چک و امثال آن از پرداخت آن خودداری کند.
در صورتی که مبلغ چک به دلیل بی‌محل بودن یا اشکال در تنظیم آن قابل وصول نباشد، صادرکننده می‌تواند از بانک تقاضای صددور گواهینامه عدم پرداخت (که به منزله اعتراضنامه عدم تأدیه یا واخواست است) را بنماید. اگر علی‌رغم صدور گواهینامه مذکور، صادرکننده یا هر یک از مسئولین دیگر چک از پرداخت وجه آن به دارنده خودداری نمایند، دارنده می‌تواند برای وصول آن از سه مرجع حقوقی، کیفری و ثبتی اقدام کند که در این مبحث به نحوه وصول وجه چک از طریق دایره اجرای ثبت می‌پردازیم.
مطابق قانون چک‌های صادره عهده بانک‌هایی که طبق قوانین ایران دایره شده یا می شود همچنین شعب آنها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم‌الاجراء است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل و یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد، دارنده می‌تواند طبق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به اجرای اسناد رسمی وجه چک یا باقیمانده آن را از صادرکننده وصول نماید.
بنابراین اولاً، چک از جمله اسناد عادی است که قانون‌گذار آن را همانند اسناد رسمی لازم‌الاجراء دانسته و دارنده آن می‌تواند از طریق دایره اجرای ثبت نسبت به وصول آن اقدام نماید.
ثانیاً، با توجه به قانون که به موجب آن چک‌های صادره عهده بانک‌های ایرانی اعم از اینکه در داخل یا خارج از ایران دایر شده یا می‌شود در حکم اسناد لازم‌الاجراء و مشمول مقررات قانون صدور چک است و از آنجا که صندوق‌های قرض‌الحسنه بانک نیستند لذا حواله‌های صادره از جانب آنها چک لازم‌الاجراء نیستند و نمی‌توان وجه آن را از طریق دایره ثبت وصول کرد.
ثالثاً، اجرائیه‌ای که در مورد چک توسط دایره اجرای ثبت صادر می‌شود فقط علیه صادرکننده است و نمی‌توان در مورد ظهرنویس‌ها از طریق ثبت اقدام کرد. رابعاً، چک در صورتی از طریق اجرای ثبت قابل وصول است که مطابقت امضاء چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد. لذا در مورد چکی که به علت عدم مطابقت امضاء چک با نمونه امضاء صادرکننده در بانک برگشت خورده است نمی‌توان از طریق اجرای ثبت اقدام نمود. همچنین اگر صادرکننده شخص حقوقی باشد باید چک دارای مهر شخص حقوقی باشد در غیر این صورت از طریق اجرای ثبت قابل وصول نخواهد بود.
مراحل و نحوه اجرای چک از طریق اجرای ثبت
درخواست اجراء چک از اداره ثبت محلی که بانک صادرکننده چک در آن محل واقع است به عمل می‌آید و دارنده (کسی که چک در وجه او صادر شده یا به نام او پشت‌نویسی شده یا حامل چک در مورد چک‌های در وجه حامل) باید درخواست‌نامه چاپی طبق نمونه موجود در ثبت را پر کرده و با ضمیمه کردن عین چک و گواهینامه عدم پرداخت (برگه برگشت چک) آن را به اجرای ثبت اسناد تسلیم نماید. اجرای ثبت در صورتی که شرایط قانونی چک از جمله مطابقت امضاء چک با امضاء صادرکننده آن در بانک و رسیدن موعد پرداخت را احراز کند، دستور اجرا را صادر می‌کند.
مطابق اجرائیه صادره و ابلاغ آن به صادرکننده چک، از تاریخ ابلاغ اجرائیه متعهد باید ظرف ده روز مفاد آن را اجرا کند و یا ترتیبی برای پرداخت دین خود بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای چک را میسر گرداند. اگر خود را قادر به اجرای مفاد اجرائیه نداند باید ظرف همان مدت صورت جامع دارایی خود را به مسئول اجراء بدهد و اگر مالی ندارد صریحاً اعلام کند.
بدهکاری که در مدت ده روز مذکور قادر به پرداخت وجه چک نباشد مکلف است هر موقع که متمکن از پرداخت تمام یا قسمتی از پرداخت بدهی خود گردد آن را بپردازد. البته پس از انقضای مدت مذکور دارنده (طلبکار) نیز می‌تواند هر وقت مالی از صادرکننده به دست آید به تعقیب اجرائیه و استیفاء طلب خود اقدام کند.
دارنده چک (طلبکار) در صورتی که مالی از صادرکننده چک نزد او یا شخص ثالث پیدا کرد می‌تواند تقاضای توقیف اموال نزد صادرکننده چک یا شخص ثالث را بنماید. مأمور اجراء حسب تقاضا اقدام به توقیف مال می‌کند و اگر مال وجه نقد نباشد پس از انجام مزایده و فروش مال توقیف شده، وجه چک و سایر خسارات قانونی و هزینه اجراء را از قیمت مال فروخته شده وصول و پس از کسر هزینه اجراء مابقی را به طلبکار می‌دهد. اگر قیمت بیش از وجه چک و هزینه و خسارات باشد مابقی به مالک مسترد می‌شود.
در اجرای چک از طریق دایره اجرای ثبت ممکن است صادرکننده به کیفیت و نحوه اجراء و یا به اصل صدور اجرائیه اعتراض کند. شکایت از نحوه عملیات اجرائی در صلاحیت رئیس ثبت محل و رسیدگی و اخذ تصمیم راجع به شکایت از تصمیم رئیس ثبت در صلاحیت هیأت نظارت است.
اما رسیدگی به دعاوی ناشی از دستور اجرای اسناد رسمی (شکایت نسبت به اصل صدور اجرائیه و تقاضای توقیف عملیات اجرائی) در صلاحیت دادگاه محلی است که در حوزه آن دستور اجراء داده شده است.
نکات مهم
۱- در صورتی که چک به وکالت یا نمایندگی از طرف صاحب حساب صادر شده باشد. صادرکننده چک و صاحب حساب متضامناً مسئول پرداخت وجه چک بوده و به تقاضای دارنده چک، اجرائیه علیه آنها به نحو تضامن صادر می‌شود.
۲- هرگاه چک نسبت به قسمتی از مبلغ آن بدون محل باشد دارنده چک نسبت به باقیمانده حق صدور اجرائیه دارد.
۳- ادعای صادرکننده چک در مورد مطالبی که گاهاً به عنوان بابت ……….. در متن چک نوشته می‌شود و همچنین مطالب مذکور در ظهر چک در مورد ظهرنویس در اداره ثبت قابل رسیدگی نمی‌باشد و فقط وجه مرقوم در چک قابل صدور اجرائیه در اداره ثبت می‌باشد.
۴- حق‌الاجراء ۵% مبلغ مورد درخواست است.
نکات بسیار مهمی که باید در این رابطه بدانیم
- مطابق قانون چک‌های صادره عهده بانک‌هایی که طبق قوانین ایران دایره شده یا می شود همچنین شعب آنها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم‌الاجراء است.
- چک از جمله اسناد عادی است که قانون‌گذار آن را همانند اسناد رسمی لازم‌الاجراء دانسته و دارنده آن می‌تواند از طریق دایره اجرای ثبت نسبت به وصول آن اقدام نماید.
- اجرائیه‌ای که در مورد چک توسط دایره اجرای ثبت صادر می‌شود فقط علیه صادرکننده است.
- درخواست اجراء چک از اداره ثبت محلی که بانک صادرکننده چک در آن محل واقع است به عمل می‌آید.
مطالب مشابه
- دیدگاهتان فقط و فقط در رابطه با همین مطلب باشد.
- لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما بررسی نخواهد شد.
- هدفتان از ارسال دیدگاه تبلیغ یا بک لینک نباشد. در غیر اینصورت دیدگاه حذف می شود.
- به دیگر توهین و اهانت نکنید.
