یکی از جرائم شایع در کشور ما جرم سرقت است. آنچه در احکام شرعی متبلور شده، حول محور سرقت حدی است و فقها در صدد تعریف و تعیین شرایط سرقت مستوجب حد بوده اند یعنی سرقتی که در صورت اثبات، اجرای حد را در پی دارد. در عین حال، آن ها اعلام کرده اند که اگر سرقت، یکی از شروط سرقت حدی را نداشت، سرقت تعزیزی است که مجازات آن، دیگر حد نیست و تعزیرات شرعی ازجمله حبس و شلاق در انتظار مرتکب آن است. بنابراین با شناخت شرایط سرقت حدی، سرقت تعزیزی نیز مشخص خواهد شد.
ابتدا باید تعریفی از سرقت ارائه داد. سرقت بر اساس قانون مجازات اسلامی، عبارت است از ربودن مالی دیگری به صورت پنهانی. تفاوت مهمی که سرقت با کلاهبرداری دارد، این است که در کلاهبرداری، تحصیل و کسب مال دیگری، مبتنی و مسبوق به فریبکاری و توسل به وسایل و عملیات و مانورهای متقلبانه و فریبکارانه و پس از آن، اغفال و فریب دادن مالباخته و سپس، جلب رضایت او(البته رضایت مخدوش ناشی از فریب خوردن) به ارائه مال و در نهایت، تحصیل مال اوست. اما در سرقت، اصولاً فریبکاری وجود ندارد و اگر هم وجود دارد، به رضایت مالباخته به از دست دادن مالش منتهی نمی شود زیرا اساساً هیچکس مایل به دزدیده شدن مالش نیست. بنابراین، عنصر رضایت مالباخته که در کلاهبرداری وجود دارد، در سرقت موجود نیست. از سوی دیگر، با اینکه ممکن است سارق، برای ربودن مال دیگری به فریبکاری متوسل شود، ولی فریبکاری، رکن جرم سرقت نیست بر خلاف کلاهبرداری. ( سرقت های تعزیری )
در قانون مجازات اسلامی، در مجموع، 7 نوع سرقت تعزیری شناسایی و برای آن ها مجازات های گوناگون تعیین شده است که عبارتند از:
- سرقت همراه آزار رساندن و یا تهدید با اسلحه : در ماده ۶۲۵ قانون مجازات اسلامی درباره این نوع از سرقت تعزیری این مجازات آمده است :«هرگاه سرقت مقرون به آزار باشد یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد، علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می‌شود.»
- سرقت همراه با شروط پنج‌گانه: سرقتی که به طور کلی همه شرایط سرقت تعزیری را داشته باشد و شرایط سرقت حدی را نیز نداشته باشد مطابق ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی از پنج تا ۲۰ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.: این شروط 5 گانه عبارتند از:
- سرقت در شب اتفاق بیفتد.
- اگر سارقین دو نفر و یا بیشتر باشند.
- یک یا چند نفر از سارقین دارای سلاح ظاهر و یا مخفی باشد. سلاح می‌تواند انواع زیر باشد:
سلاح گرم، انواع سلاح سرد مانند قمه ، شمشیر ، چاقو ، پنجه بوکس و…، انواع سلاح سرد جنگی مشتمل بر کارکردهای سنگری متدوال در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران یا مشابه آنها و سر نیزه های قابل نصب بر روی تفنگ، انواع اسلحه شکاری مانند سلاح ساچمه زنی و…
- سارق مکان حرز را شکسته باشد.
- سارق یا سارقان در هنگام سرقت کسی یا کسانی را آزار داده باشند و یا تهدید کرده باشند.
- سرقت مسلحانه گروهی در شب : اگر سارق و یا سارقان به صورت گروهی در شب از مکانی سرقت کنند و یک و یا چند نفر از آنها سلاح ظاهر و یا مخفی داشته باشد مطابق ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی به پنج تا ۱۵ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شوند.
- راهزنی: اگر شخصی و یا اشخاصی با در دست داشتن سلاح راه عمومی را بر مردم ببندند و موجب سلب امنیت و آرامش عمومی شوند مطابق ماده ۲۸۱ قانون مجازات اسلامی محارب شناخته می‌شوند و اگر از مصادیق محاربه محسوب نشود مطابق ماده ۶۵۳ قانون مجازات اسلامی به سه تا پنج سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شوند.
- کیف‌قاپی و جیب‌بری : اگر شخصی اقدام به کیف‌قابی و جیب‌بری شود مطابق ماده ۶۵۷ قانون مجازات اسلامی به یک تا ۵ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.
- سرقت از محل تصادفات و یا مناطق حادثه‌دیده : اگر شخصی از محل تصادقی سرقتی انجام دهد و یا مناطقی که حوادثی مانند سیل ، آتش‌سوزی ، زلزله و … رخ داده سرقتی انجام دهد مطابق ماده ۶۵۸ قانون مجازات اسلامی به یک تا ۵ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.
- سرقت از اموال تاسیسات مورد استفاده عمومی : اگر شخصی از تاسیسات اموال عمومی مانند تاسیسات بهره‌برداری آب ، برق و گاز سرقتی انجام دهد به یک تا ۵ سال حبس محکوم می‌شود.
باید گفت اگر یکی از شروط سرقت حدی مفقود باشد و وجود نداشته باشد، سرقت ارتکابی تعزیری است. در عین حال، برای تشخیص اینکه کدام مصداق سرقت تعزیری است و چه مجازاتی در پی دارد، لازم است تا در هر فرض از فروض هفت گانه بالا، شرایط مذکور در مورد هر یک، احراز گردد. ( سرقت های تعزیری )
بنابراین:
- سرقت یعنی ربودن مال دیگری به صورت پنهانی.
- ممکن است سرقت با کلاهبرداری، یکی انگاشته شود. در واقع، مهم ترین جرائمی که می توانند علیه اموال و حقوق مالکیت افراد رخ دهند، این دو جرم هستند. ولی باید گفت سرقت و کلاهبرداری، کاملاً با یکدیگر متفاوت هستند.
- دو فرق عمده سرقت با کلاهبرداری، یکی در عنصر فریبکاری و توسل به وسایل متقلبانه است که در کلاهبرداری، یک رکن اصلی است و اساساً کلاهبرداری بدون عنصر تقلب و فریبکاری، بی معناست ولی در سرقت، رکن جرم نیست یعنی در ارتکاب سرقت، اصولاً نیازی به فریبکاری و توسل به وسایل متقلبانه نیست هرچند سارق هم برای تسهیل کار خود می تواند به فریبکاری متوسل شود. فرق دیگر سرقت و کلاهبرداری، فقدان رضایت مالباخته در سرقت و وجود رضایت مالباخته در کلاهبرداری(هرچند رضایت مخدوش به دلیل فریب خوردن و اغفال شدن) است.
- مهم ترین نوع سرقت، سرقت حدی است و اگر یکی از شروط مقرر برای سرقت حدی، در سرقت ارتکابی مفقود باشد، سرقت ارتکابی، تعزیری است. از حیث مجازات، مجازات سرقت حدی شدیدتر و به صورت اجرای حد(قطع دست و پا و یا اعدام در مرتبه چهارم ارتکاب سرقت حدی) است حال آنکه مجازات سرقت تعزیری، شلاق و حبس است.
- در قانون، درمجموع 7 نوع سرقت تعزیری شناسایی و با مجازات روبرو شده است. برای تشخیص هر یک از این اقسام هفت گانه، باید شروط مقرر برای هر کدام احراز گردد.
- مجازات های اصلی در نظر گرفته شده برای سرقت های تعزیری هفت گانه، شلاق و حبس است که البته میزان این دو بسته به نوع سرقت تعزیری متفاوت است.
مطالب مشابه
- دیدگاهتان فقط و فقط در رابطه با همین مطلب باشد.
- لطفا از تایپ فینگلیش بپرهیزید. در غیر اینصورت دیدگاه شما بررسی نخواهد شد.
- هدفتان از ارسال دیدگاه تبلیغ یا بک لینک نباشد. در غیر اینصورت دیدگاه حذف می شود.
- به دیگر توهین و اهانت نکنید.
